Bụi phổi silic là gì? Nguyên nhân và cách điều trị bệnh

Bụi phổi silic là gì? 

Bệnh bụi phổi silic là một loại bệnh xơ phổi, một bệnh phổi gây ra do hít thở phải các bit nhỏ silica, một khoáng chất phổ biến có trong cát, thạch anh và nhiều loại đá khác. Bệnh bụi phổi silic chủ yếu ảnh hưởng đến những người lao động tiếp xúc với bụi silic trong các công việc như xây dựng và khai thác mỏ.

Theo thời gian, việc tiếp xúc với các hạt silica gây ra sẹo trong phổi, có thể gây hại cho khả năng thở. Một khi sẹo phổi trở nên nghiêm trọng hơn, sẽ có nhiều triệu chứng khác nhau có thể xuất hiện. Chúng thường bao gồm các triệu chứng giống như viêm phế quản như ho dai dẳng, khó thở và khó thở. Người ta cũng bị suy nhược, mệt mỏi, sốt, đổ mồ hôi ban đêm, phù chân và môi đổi màu xanh.

Bệnh bụi phổi silic để càng lâu mà không được điều trị, càng có nhiều khả năng phát triển thành biến chứng. Do bệnh ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, bệnh nhân bụi phổi silic rất dễ phát triển thành bệnh lao, ung thư phổi, COPD và bệnh thận.

Có ba loại:

• Cấp tính: Các triệu chứng xảy ra vài tuần đến 2 năm sau khi tiếp xúc với một lượng lớn silica.
• Mạn tính: Các triệu chứng xảy ra sau một thời gian dài tiếp xúc với lượng silica thấp hoặc vừa phải. Đây là loại bệnh bụi phổi silic phổ biến nhất. Lúc đầu, các triệu chứng có thể nhẹ và từ từ xấu đi.
• Phát triển nhanh chóng: Các dấu hiệu trở nên xấu hơn khoảng 5 đến 10 năm sau khi tiếp xúc nhiều với silica.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bụi phổi silic

Các triệu chứng ban đầu như: Ho dai dẳng, đờm, khó thở là một triệu chứng ban đầu của bệnh bụi phổi silic.

Các triệu chứng sau đó bao gồm:

• Khó thở;
• Mệt mỏi;
• Giảm cân;
• Đau ngực;
• Sốt đột ngột;
• Hụt hơi;
• Chân bị sưng;
• Môi xanh tái.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh bụi phổi silic

Nếu bị bệnh bụi phổi silic mãn tính, có nguy cơ mắc bệnh lao, cúm và viêm phổi cao hơn. Hãy làm các xét nghiệm lao thường xuyên và một mũi tiêm phòng cúm và viêm phổi hàng năm.

Bệnh bụi phổi silic cũng làm tăng tỷ lệ mắc các bệnh phổi nghiêm trọng sau:

• Ung thư phổi;
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD);
• Viêm phế quản mãn tính;
• Bệnh xơ cứng bì;
• Bệnh lao.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến bụi phổi silic

Bệnh bụi phổi silic là phản ứng của cơ thể với sự tích tụ bụi silic trong phổi. Khi hít thở silica, các hạt bụi nhỏ sẽ lắng sâu vào đường thở. Các mảng sẹo hình thành trên mô phổi. Sẹo cứng lại và làm tổn thương phổi, và điều này khiến khó thở.

Những ai có nguy cơ mắc phải bụi phổi silic?

Hầu hết mọi người bị bệnh bụi phổi silic vì họ tiếp xúc với bụi silic tại nơi làm việc.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải bụi phổi silic

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bụi phổi silic, bao gồm:

• Làm việc trong những lĩnh vực này làm tăng nguy cơ mắc cao hơn: Khai thác mỏ, ngành thép, thạch cao hoặc vách thạch cao, sản xuất kính, sửa chữa đường, thợ xây, nông nghiệp.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bụi phổi silic

Các xét nghiệm để giúp chẩn đoán bệnh bụi phổi silic bao gồm:

• Chụp X-quang hoặc CT ngực kiểm tra phổi để tìm vết sẹo.
• Nội soi phế quản để kiểm tra tổn thương.
• Sinh thiết để tìm các dấu hiệu của bệnh bụi phổi silic.
• Xét nghiệm đờm giúp đánh giá các bệnh phổi khác, như bệnh lao (TB).

Phương pháp điều trị bụi phổi silic hiệu quả

Hiện không có cách chữa khỏi bệnh bụi phổi silic. Điều trị hỗ trợ có thể giúp kiểm soát các triệu chứng.

Thuốc

• Steroid dạng hít làm giảm chất nhầy ở phổi.
• Thuốc giãn phế quản giúp làm giãn đường thở khiến dễ thở hơn.

Liệu pháp oxy

• Bổ sung oxy để giúp giảm mệt mỏi.

Phẫu thuật ghép phổi

• Phẫu thuật trong trường hợp bị tổn thương phổi nặng.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bụi phổi silic

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Bệnh nhân cần lạc quan vì tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng.

Phương pháp phòng ngừa bụi phổi silic hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Ngừng hút thuốc vì nó làm cho tổn thương phổi thậm chí còn tồi tệ hơn. Tránh khói thuốc và các khu vực có nhiều khói bụi, ô nhiễm không khí và các chất gây dị ứng.
• Hạn chế tiếp xúc với silica.
• Đeo khẩu trang hoặc quần áo bảo hộ khác trong khi làm việc.
• Sử dụng mặt nạ phòng độc để bảo vệ khỏi hít phải silica.
• Không ăn hoặc uống gần bụi silica.
• Rửa tay và mặt trước khi ăn.
• Tắm rửa và thay quần áo sau khi làm việc.