Hen phế quản là gì? Dấu hiệu và cách điều trị hen phế quản hiệu quả

Hen phế quản là bệnh lý viêm đường hô hấp mạn tính gây nhiều cản trở trong cuộc sống thường ngày. Bệnh không thể chữa khỏi nhưng vẫn có thể kiểm soát các triệu chứng nếu người bệnh tuân thủ điều trị. Cùng tìm hiểu về bệnh hen phế quản qua bài viết này nhé!

1Hen phế quản là gì?

Tên gọi khác: bệnh suyễn, hen suyễn (Asthma)

Hen phế quản là bệnh viêm mạn tính của đường hô hấp. Khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích, phế quản của người bệnh sẽ phản ứng dữ dội dẫn đến co thắt lan tỏa cơ trơn phế quản làm xuất hiện các triệu chứng khó thở, nặng ngực, ho, khò khè. Bệnh biến đổi theo mùa, nặng khi tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ hoặc thay đổi thời tiết

Những người bị hen suyễn sẽ bị viêm đường hô hấp khiến đường hô hấp bị phù nề, nhạy cảm và thường có phản ứng mạnh với một số chất hít vào. Ngoài ra, bệnh hen suyễn có thể do di truyền.

2Nguyên nhân mắc bệnh hen phế quản

Nguyên nhân bệnh hen phế quản tùy thuộc vào cơ địa và thể trạng mỗi người, nhưng thường do các nguyên nhân sau:

Do tiếp xúc và dị ứng với các yếu tố dị nguyên: Bụi bẩn, phấn hoa, lông động vật, khói thuốc lá, thời tiết lạnh, hoạt động thể chất gắng sức.

Do tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp: Khi người bệnh bị nhiễm trùng đường hô hấp như: viêm phế quản, viêm xoang, viêm hô hấp, xẹp phổi khiến việc biến chứng dẫn đến hen suyễn là điều khó tránh khỏi.

Do yếu tố giới tính và tuổi tác: Bệnh hen suyễn được xác định phổ biến ở trẻ nhỏ hơn là người lớn. Bên cạnh đó ở tỷ lệ bệnh ở nam giới cũng thường cao hơn nữ giới.

Tình trạng căng thẳng: stress cũng có thể khiến những cơn hen suyễn xuất hiện.

Yếu tố cân nặng: tình trạng thừa cân béo phì góp phần làm tăng khả năng viêm như tăng số lượng bạch cầu trong cơ thể. Ngoài ra, chức năng phổi ở đối tượng này cũng kém hơn so với người có cân nặng bình thường.

34 loại hen phế quản phổ biến

Nhẹ không liên tục: Người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng như khó thở, tức ngực, khò khè,… ở mức độ nhẹ và không thường xuyên. Các triệu chứng trên sẽ xuất hiện theo các đợt bùng phát kéo dài không quá 2 lần/tuần và thường không gặp các cơn hen về đêm hoặc dưới 2 lần/tháng, không ảnh hưởng đến các hoạt động thể lực.

Nhẹ dai dẳng: Người bị hen phế quản nhẹ không liên tục có thể tiến triển sang tình trạng nhẹ dai dẳng. Ở giai đoạn này người bệnh gặp phải các triệu chứng như khó thở, tức ngực, khò khè,… mức độ nhẹ, lặp lại hơn 2 lần/tuần và có xuất hiện cơn hen về đêm 3 – 4 lần/tháng.

Dai dẳng vừa phải: Các triệu chứng xuất hiện thường xuyên, có thể lặp lại mỗi ngày và các cơn hen về đêm xuất hiện hơn 1 lần/tuần.

Nặng dai dẳng: Các hoạt động hàng ngày của người bệnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng do các triệu chứng diễn ra rất thường xuyên. Chúng có thể xảy ra cả ngày, các cơn hen về đêm cũng xuất hiện nhiều hơn, thường là mỗi tuần 1 lần hoặc có thể nhiều hơn.

4Triệu chứng của bệnh hen phế quản

Các triệu chứng

Các dấu hiệu trong bệnh hen phế quản thường không đặc trưng và có sự khác nhau ở mỗi người, tùy thuộc vào thời điểm xảy ra cơn hen cũng như loại hen phế quản:

• Đau, tức ngực.
• Khó thở, khò khè, thở rít.
• Khó ngủ hoặc dễ thức giấc khi ngủ do khó thở.
• Các cơn ho dai dẳng.

Các tình huống hen phế quản dễ bùng phát

• Trong lúc tập thể thao hoặc khi gặp không khí lạnh và khô.
• Khi gặp các chất gây kích ứng hô hấp như bụi, hóa chất, khí độc.
• Cơn hen do dị ứng, có thể người bệnh có tình trạng mẫn cảm với các dị nguyên như bụi, phấn hoa, lông vật nuôi,…

5Biến chứng nguy hiểm

Mất ngủ, khó ngủ, cơ thể mệt mỏi: tình trạng khó thở, khò khè trong hen phế quản khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ và dễ thức giấc vào giữa đêm đặc biệt là thời điểm xuất hiện các cơn hen về đêm.

Các biến chứng do sử dụng thuốc điều trị hen phế quản: người bệnh hen phế quản thường được chỉ định sử dụng các thuốc Corticosteroid để điều trị bệnh, chúng có một số tác dụng phụ nguy hiểm như: đục thủy tinh thể, loãng xương, loét dạ dày, tăng cân, tăng nhãn áp,…

Viêm mạn tính và biến dạng đường thở: viêm mạn tính trong hen phế quản kéo dài gây tích tụ các phức hợp miễn dịch trong đường hô hấp, lâu dần dẫn đến thu hẹp đường thở. Nghiêm trọng hơn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

6Cách chẩn đoán bệnh

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi tiền sử các bệnh liên quan như viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc dị ứng, dị ứng thuốc hoặc gia đình có mắc các bệnh liên quan hay không. Việc khám sức khỏe giúp loại trừ các bệnh lý có thể xảy ra ở đường hô hấp khác như COPD, nhiễm trùng hô hấp…

Xét nghiệm: Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm kiểm tra chức năng phổi để xác định lượng không khí đi vào phổi lúc không dùng thuốc và lúc dùng thuốc giãn phế quản. Nếu sau khi dùng thuốc mà chức năng phổi được cải thiện thì khả năng cao bạn mắc bệnh hen phế quản.

Các xét nghiệm: Một số xét nghiệm bổ sung như X-quang lồng ngực, xét nghiệm dị ứng hay xét nghiệm bạch cầu ái toan trong dịch đờm.

7Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Bạn cần đến các trung tâm y tế hoặc bệnh viện để thăm khám trong các trường hợp sau:

• Ho, khò khè, khó thở kéo dài nhiều ngày đến 1 tuần mà không cải thiện.
• Bạn có tiền sử hen phế quản và cần theo dõi bệnh.
• Bạn mắc bệnh hen phế quản và các triệu chứng của bệnh nghiêm trọng hơn bình thường.
• Các biện pháp điều trị đang áp dụng không cải thiện tình trạng bệnh.

Nơi khám chữa bệnh về hô hấp

Hãy đến chuyên khoa hô hấp của các bệnh viện uy tín để khám chữa bệnh hen phế quản:

• Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Bệnh viện Đại học Y dược, Bệnh viện FV.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Hữu Nghị, Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội.

8Các phương pháp chữa bệnh hen phế quản

Sử dụng thuốc

Một số thuốc hỗ trợ điều trị bệnh hen phế quản bao gồm:

Thuốc kiểm soát: đây là loại thuốc được sử dụng hàng ngày có tác dụng kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa các cơn hen trở nặng, bao gồm: các thuốc cường giao cảm B2 tác dụng dài, corticosteroid dạng hít, thuốc kháng leukotriene, thuốc kháng histamin, theophylline,…

Thuốc cắt cơn: đây là thuốc giúp giảm nhanh và kịp thời các triệu chứng trong bệnh hen phế quản có tác dụng ngay lập tức, bao gồm: các thuốc chủ vận beta, thuốc kháng cholinergic, thuốc corticosteroid tiêm tĩnh mạch,…

Thuốc điều trị phối hợp đối với hen nặng: đây là các thuốc được xem xét khi bệnh nhân có triệu chứng hen dai dẳng và vẫn còn đợt cấp dù đã tối ưu hóa điều trị bằng liều cao và đã phòng tránh các yếu tố nguy cơ.

Chỉnh hình phế quản bằng nhiệt

Đây là phương pháp điều trị sử dụng cho bệnh hen phế quản nặng và không đáp ứng điều trị với các thuốc kiểm soát cơn hen. Phương pháp này không được áp dụng rộng rãi cũng như không phù hợp với tất cả mọi người.

Trong quá trình tạo hình nhiệt phế quản, bác sĩ làm nóng niêm mạc bên trong đường thở bằng điện cực. Nhiệt làm giảm cơ trơn giúp hạn chế khả năng co thắt đường thở, giúp thở dễ dàng hơn và có thể làm giảm các cơn hen.

9Phòng ngừa cơn hen phế quản tái phát

Bệnh nhân nên dùng thuốc theo đúng chỉ định bác sĩ, đồng thời tránh tiếp xúc với các yếu tố dị ứng gây ra các cơn hen.

Theo Tổ chức phòng chống hen toàn cầu (Global Initiative for Asthma) khuyến cáo nên dùng Seretide (thành phần bao gồm salmeterol và fluticasone propionate) trong điều trị duy trì kiểm soát cơn hen phế quản vì khi quan sát những bệnh nhân hen phế quản được điều trị bằng thuốc này cho thấy tần suất cơn hen phế quản nặng xảy ra rất ít.

Lưu ý

• Không nên vận động mạnh, hay thực hiện các hoạt động thể lực khi không cần thiết.
• Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với bụi đường, bụi nhà, khói thuốc lá, các chất dị nguyên ở xưởng may,…
• Tránh tiếp xúc với người bệnh mắc các bệnh về nhiễm trùng đường hô hấp.

Bệnh nhân hen phế quản thường có các triệu chứng như: ho, thở khò khè và khó thở. Cơn hen cấp thường xảy ra vào ban đêm hoặc sáng sớm. Để ngăn chặn cơn hen phế quản, bệnh nhân và người nhà cần phát hiện, chẩn đoán và điều trị cơn hen sớm.

Đồng thời phải tuân thủ, dùng thuốc đúng liều, đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ. Nên chuẩn bị sẵn thuốc cắt cơn hen, phòng ngừa trường hợp lên cơn hen suyễn bất ngờ, không kịp xử trí.

Cần bảo đảm môi trường sống xung quanh người bệnh luôn trong lành, hạn chế tối đa việc xâm nhập của các kháng nguyên dị ứng bất lợi.

 

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các thông tin về bệnh hen phế quản. Nếu thấy hay và hữu ích hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!

Nguồn: Healthline, Mayoclinic