Tắc tia sữa phải làm sao? 16 cách chữa tắc tia sữa hiệu quả tại nhà

Tắc tia sữa là gì?

Tắc tia sữa hay tắc ống dẫn sữa, là một tình trạng tắc nghẽn tại nang sữa, ống dẫn sữa hay tia sữa. Điều này khiến dòng sữa không thể chảy ra ngoài.

Tắc tia sữa có thể gây đau và sưng vùng vú. Khi không được điều trị kịp thời, nó có thể gây ra nhiễm trùng và các vấn đề khác liên quan cho sữa mẹ. [1]

Sữa bị dồn lại thành cục trong bầu vú gây đau

2Thời điểm thường dễ tắc tia sữa

Thời điểm thường dễ tắc tia sữa có thể bao gồm:

• Khi vừa mới sinh: Trong giai đoạn đầu sau khi sinh, cơ chế điều chỉnh và sản xuất sữa của mẹ vẫn đang được thiết lập. Trong quá trình này, tắc tia sữa là một vấn đề phổ biến.
• Khi bé bú không đúng cách: Khi bé ngậm bắt vú không đúng cách, lực hút sữa không đủ khiến sữa bị tắc ở trong ống dẫn sữa.
• Khi thời gian giữa các lần cho con bú quá dài: Điều này làm giảm sự kích thích lưu thông dòng sữa. [1]

Tắc tia sữa thường xảy ra ở những bà mẹ mới sinh em bé

3Dấu hiệu tắc tia sữa

Các triệu chứng ống dẫn sữa bị tắc tiến triển dần dần và có thể bao gồm:

• Đau vú, căng tức vùng vú.
• Ngực nóng ran.
• Xuất hiện cục u cứng.

Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến viêm vú và bao gồm các triệu chứng giống cúm như sốt, ớn lạnh, mệt mỏi và đau nhức cơ thể. Cơn đau thường dữ dội hơn so với tình trạng ống dẫn sữa bị tắc và có thể xuất hiện vệt đỏ trên ngực. [1]

Khi bị tắc sữa, mẹ sẽ cảm thấy đau, căng tức vùng vú kèm cảm giác nóng ran

4Nguyên nhân gây tắc tia sữa

Mẹ quá nhiều sữa

Đôi khi, sự tăng sản sữa quá nhiều có thể gây tắc tia sữa. Lượng sữa quá nhiều, bé không bú hết, sữa không được thoát ra ngoài, trữ lại tại bầu vú và dẫn đến vón cục. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tắc sữa sau sinh.

Mẹ quá nhiều sữa khiến sữa bị trữ lại dẫn đến vón cục và gây tắc tia sữa

Mới sinh

Trong giai đoạn đầu sau khi sinh, sản lượng sữa của mẹ vẫn đang được điều chỉnh và sản xuất. Trong quá trình này, tắc tia sữa là một vấn đề phổ biến. Quá trình đào thải sữa chưa đồng đều, lúc ít sữa lúc nhiều sữa. Quá nhiều sữa thì gây căng tức vùng vú và có thể gây tắc tia sữa.

m

Mẹ mới sinh em bé thường gặp tình trạng tắc tia sữa

Bé ngậm bắt vú không đúng cách

Khi bé ngậm bắt vú không đúng cách hoặc lực hút không đủ mạnh dẫn đến không tạo đủ lực để hút sữa ra ngoài, gây ứ đọng và tắc nghẽn trong ống dẫn sữa. Điều này có thể gây tắc tia sữa.

Bé ngậm bắt vú không đúng cách, không hút được sữa ra ngoài khiến sữa ứ lại nhiều trong bầu vú gây tắc sữa

Bé không bú mẹ thường xuyên

Khi bé không bú mẹ thường xuyên làm giảm sự kích thích và lưu thông sữa. Điều này có thể dẫn đến tắc tia sữa, do sữa không được đào thải ra ngoài.

Vắt không hết sữa sau khi cho bé bú

Nếu sữa không được vắt hết sau khi bé bú, có thể dẫn đến tắc tia sữa. Sữa còn lại trong tuyến sữa hoặc ống sữa có thể tạo thành cặn bã và tắc nghẽn.

Nhiễm khuẩn

Vi khuẩn có thể xâm nhập vào tuyến sữa thông qua các vết thương nhỏ hoặc nhiễm trùng. Khi có sự nhiễm khuẩn xảy ra, tuyến sữa hoặc ống sữa có thể bị viêm nhiễm và tắc nghẽn, gây khó khăn trong việc lưu thông sữa.

Stress

Stress và mệt mỏi có thể ảnh hưởng đến cơ chế điều chỉnh sữa và làm giảm lưu thông sữa. Điều này có thể góp phần vào tắc tia sữa.

Mặc áo ngực quá chật

Áo ngực quá chật có thể tạo áp lực lên tuyến sữa và ống sữa, gây cản trở trong quá trình lưu thông sữa. Điều này có thể dẫn đến tắc tia sữa và gây khó khăn trong việc cho con bú hoặc vắt sữa.

Mặc áo ngực quá chật có thể cản trở lưu thông dòng sữa gây tắc sữa

5Cách chữa tắc tia sữa cho mẹ

Massage ngực bằng tay

Massage ngực có tác dụng kích thích sự lưu thông của sữa trong tuyến sữa và ống sữa, giúp làm mềm và mở rộng các tuyến sữa, từ đó giảm tắc tia sữa.

Động tác massage không cần quá mạnh mẽ, chỉ cần xoa bóp nhẹ nhàng và đều đặn lên những vùng bị tắc. Khi massage, mẹ nên bắt đầu từ vị trí tắc và massage hướng về phía núm vú. Mẹ có thể sử dụng 5 ngón tay chụm lại quanh quầng núm để massage, hoặc dùng 2 lòng bàn tay để xoa bóp nhẹ nhàng hai bên ngực. [2]

Massage ngực là cách đơn giản và hữu hiệu để chữa tắc tia sữa

Chườm nóng

Nhiệt độ nóng từ chườm sẽ làm giãn các mạch máu và tăng cường lưu thông máu và sữa, giúp mở rộng tia sữa và loại bỏ tắc tia.

Để giảm tắc tia sữa, bạn có thể sử dụng khăn xô nhúng vào nước ấm và đắp lên khu vực ngực, hoặc dùng chai thủy tinh đổ nước ấm và lăn qua lại trên bầu ngực. Tuyệt đối lưu ý chỉ sử dụng nước ấm để tránh bỏng rát.

Vùng ngực của mẹ nên được chườm nóng để thông tia sữa

Cho bé bú thường xuyên

Khi bé bú, núm vú sẽ được kích thích và tạo ra lực hút cơ học, từ đó giúp tăng cường lưu thông máu và sữa trong tuyến vú. Đổi nhiều tư thế bú cũng rất quan trọng, vì mỗi tư thế sẽ tác động mạnh mẽ đến các tia sữa khác nhau trong tuyến vú. Bằng cách thay đổi tư thế, bạn có thể đảm bảo rằng tất cả các tia sữa đều được kích thích và khơi thông. Điều này cũng giúp kích thích sự sản xuất sữa và duy trì lượng sữa đủ cho bé. [nguon title=”Breastfeeding: How to Increase Your Milk Supply” link=”https://www.webmd.com/parenting/baby/ss/slideshow-increase-milk-supply”][/nguon]

Mẹ nên cho bé bú thường xuyên để tránh trữ quá nhiều sữa trong bầu vú

Sử dụng máy hút sữa

Máy hút sữa mô phỏng cách em bé bú mẹ. Lực hút từ máy sẽ kích thích khai thông tuyến sữa bị tắc, giúp loại bỏ tắc tia sữa và đẩy sữa từ tuyến vú ra ngoài. Máy hút sữa có thể là một công cụ hữu ích để hỗ trợ mẹ trong việc xử lý tắc tia sữa và duy trì lượng sữa đủ cho bé.

Máy hút sữa sẽ giúp mẹ hút sữa từ bầu vú ra ngoài, khai thông tia sữa bị tắc

Uống nhiều nước

Sữa được hình thành từ nước, vì vậy việc cung cấp đủ nước cho cơ thể sẽ hỗ trợ quá trình sản xuất sữa.

Nước cũng giúp tăng cường lưu thông máu và sữa trong tuyến vú. Khi cơ thể được cung cấp đủ nước, máu sẽ lưu thông tốt hơn, từ đó tăng cường cung cấp dưỡng chất và oxy đến tuyến vú, giúp khơi thông tắc tia sữa. [2]

Mẹ nên uống nhiều nước khi cho con bú để tăng lưu lượng sữa

Sử dụng hành tím

Sử dụng hành tím chữa tắc sữa là mẹo dân gian rất hay được sử dụng và cho hiệu quả tác dụng tốt. Củ hành tím xắt lát chừng 1.5 mm, sau đó đắp lên 2 bầu ngực (tránh đầu ti), phủ khăn giấy mềm, băng lại. Mỗi ngày đắp 2 lần kết hợp với xoa bóp ngực, sau khoảng 4 ngày sẽ hết tắc tia sữa hoàn toàn. [2]

Kết hợp massage ngực với hành tím sẽ giúp khai thông tia sữa

Uống nước lá

Khi bị tắc tia sữa, nhiều bà mẹ được khuyên uống nước lá bồ công anh, lá đinh lăng sẽ giúp khơi thông tia sữa.

Viêm nhiễm có thể là một nguyên nhân gây tắc tia sữa, vì vậy các chất kháng viêm trong lá có thể giúp giảm viêm nhiễm và làm giảm tắc tia sữa. Các thành phần tự nhiên có trong lá bồ công anh và đinh lăng cũng có khả năng kích thích lưu thông máu có thể giúp khơi thông tắc tia sữa.

Nước lá đinh lăng thường được dân gian áp dụng để chữa tắc tia sữa

Chườm lá mít ấm

Lá mít cũng được cho là một nguyên liệu có thể giúp chữa tắc tia sữa hiệu quả. Theo kinh nghiệm của một số người, phụ nữ bị tắc tia sữa có thể thực hiện như sau: lấy 18 lá mít, đem hơ nóng và đặt lên mỗi bên ngực 9 lá. Lưu ý là chị em nên đặt vào chỗ nào cứng nhất vì chỗ đó chính là vị trí tắc tia.

Sau khi đắp lá mít, bạn có thể sử dụng tay xoa bóp nhẹ nhàng và ấn mạnh để kiểm tra xem có thấy tia sữa chảy ra không. Tiếp tục làm như vậy cho đến khi có sữa chảy ra. Sau đó, bạn có thể cho bé bú ngay để giúp khơi thông tia sữa. Sau khi bé bú xong, bạn có thể tiếp tục massage bầu ngực nhẹ nhàng để đảm bảo tia sữa được thông hoàn toàn.

Chườm nóng bằng lá mít ấm đã được dân gian áp dụng để chữa tắc tia sữa từ lâu

Chườm xôi nếp

Sử dụng xôi nếp để chữa tắc tia sữa là một phương pháp mà nhiều người mẹ áp dụng. Cách thực hiện rất đơn giản. Bạn chỉ cần lấy xôi nếp nóng và cho vào một tấm khăn vải, sau đó buộc lại và chườm lên bầu ngực theo nguyên tắc từ ngoài vào trong. Mẹ nên chườm lâu hơn tại những vùng bầu ngực cảm thấy cứng hoặc đau.

Chườm xôi nếp để chữa tắc tia sữa hay được các bà các mẹ áp dụng

Chườm lá bắp cải

Một phương pháp chữa tắc tia sữa mà nhiều người mẹ áp dụng là sử dụng lá bắp cải. Bạn có thể tách riêng từng lá bắp cải, rửa sạch và để ráo. Sau đó, hãy hâm nóng lá bắp cải và đắp lên bầu ngực. Kết hợp xoa bóp bầu ngực khi đắp lá, thực hiện liên tục cho đến khi sữa được lưu thông hoàn toàn. Khi lá bắp cải bớt nóng, bạn có thể thay lá mới để tiếp tục liệu pháp này.

Lá bắp cải hâm nóng đắp lên bầu ngực kết hợp massage để chữa tắc tia sữa

Chườm bằng men rượu

Một phương pháp chữa tắc tia sữa khác mà một số người mẹ áp dụng là sử dụng men rượu. Bạn có thể mua men rượu và giã nát. Sau đó, thêm một ít rượu trắng vào men để làm men mềm hơn, sau đó đắp lên ngực và ủ lại bằng khăn.

Trong khi đắp, bạn có thể xoa bóp nhẹ nhàng bầu ngực để kích thích lưu thông tia sữa. Điều này không những giúp chữa tắc sữa mà còn giúp sữa về nhiều hơn.

Đắp men rượu lên ngực và ủ lại bằng khăn, một lúc sau sẽ thấy tình trạng tắc sữa được cải thiện

Chườm bằng lá đu đủ

Cách sử dụng quả đu đủ non để giúp thông tắc tia sữa là một phương pháp phổ biến mà nhiều người mẹ áp dụng. Bạn chỉ cần lấy quả đu đủ non về, cắt thành lát mỏng rồi hơ nóng. Sau đó, đắp lên bầu ngực để giúp tia sữa thông tắc một cách nhanh chóng và an toàn.

Lá đu đủ hơ nóng đắp lên bầu ngực có thể giúp khai thông tia sữa bị tắc

Sử dụng cao dán

Các miếng cao dán là một phương pháp tiện lợi, nhanh chóng để giúp giảm tắc tia sữa. Thường được làm từ các thành phần tự nhiên và thảo dược, chúng có tác dụng làm tan các cục sữa bị vón cục và khơi thông dòng chảy của sữa.

Lưu ý: Khi mua các sản phẩm cao dán để chữa tắc tia sữa, nên chọn mua ở các hiệu thuốc có uy tín để đảm bảo chất lượng và an toàn.

Các miếng cao dán là cách tiện lợi để chữa tắc tia sữa

Đắp lá tía tô và rau dừa nước

Đắp lá tía tô thường được sử dụng để chữa tắc sữa, còn rau dừa nước có thể ít phổ biến hơn.

Cách thực hiện như sau: Bạn lấy một nắm lá tía tô cùng ngọn và lá rau dừa nước rửa sạch rồi giã nhỏ và đắp lên ngực. Sau đó băng lại để lá khỏi rơi vãi. Mỗi ngày đắp lấy 2 – 3 lần, thực hiện đều đặn sẽ thấy có hiệu quả.

Lá tía tô và rau dừa nước cũng là một trong những biện pháp chữa tắc tia sữa hiệu quả

Sử dụng xơ mướp

Theo quan điểm Đông y, xơ mướp được cho là có tính bình và vị ngọt, có khả năng thông kinh lạc và hỗ trợ việc thông tuyến sữa.

Lấy xơ mướp già khô (từ mướp hương già), 10 gai bồ kết, 1 củ hành tươi hoặc khô. Cho tất cả vào ấm và đun với 2 chén nước cho đến khi còn 1 chén, chờ nguội và uống. Các mẹ uống 1 ngày 2 thang như trên trong khoảng 2 – 3 ngày.

Sau khi uống, mẹ lấy lược thưa chải từ cuống vú xuống đầu vú chừng 100 lần rồi hút mạnh đầu vú, sữa sẽ thông.

Người ta thường đun xơ mướp cùng bồ kết, hành tươi rồi uống để chữa tắc sữa

Massage bằng lược

Khi gặp tắc tuyến sữa, một phương pháp mẹ có thể thử là sử dụng lược dày và chải nhẹ từ trong ra ngoài trên hai bầu ngực để giúp khơi thông tuyến sữa đang bị tắc. Tuy nhiên, nhớ đảm bảo chải nhẹ nhàng và không gây đau hoặc tổn thương cho da và mô mềm xung quanh. Nếu tình trạng không cải thiện hoặc có biểu hiện nghiêm trọng hơn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị thích hợp.

Lược răng thưa, lược đầu tròn có thể dùng để massage bầu ngực bị tắc sữa

6Lưu ý khi chữa tắc tia sữa ở nhà

Khi chữa tắc tuyến sữa ở nhà, hãy lưu ý những điều sau:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu tình trạng tắc tuyến sữa kéo dài hoặc gây đau đớn, hãy tìm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị thích hợp.
• Thực hiện massage nhẹ nhàng: Massage nhẹ nhàng lên vùng tắc tuyến sữa từ trong ra ngoài có thể giúp kích thích lưu thông máu và sữa. Nhưng hãy đảm bảo không áp lực quá mạnh và không gây đau hoặc tổn thương cho da.
• Nghỉ ngơi và giữ sự thư giãn: Nghỉ ngơi đủ, giữ sự thư giãn và tránh căng thẳng có thể hỗ trợ quá trình giảm tắc tuyến sữa. [3]

Khi chữa tắc tia sữa tại nhà hãy đảm bảo massage nhẹ nhàng và đúng cách

7Tắc tia sữa có bị lại không?

Tắc tia sữa có thể tái phát nếu không được xử lý đúng cách hoặc nếu nguyên nhân gốc của tắc tuyến sữa không được giải quyết. Nếu bạn đã từng gặp tắc tuyến sữa trước đó, có thể có nguy cơ tái phát tắc tuyến sữa trong tương lai.

Để giảm nguy cơ tái phát, hãy đảm bảo cho bé bú sữa đều đặn, massage nhẹ nhàng vùng tắc tuyến sữa, và chắc chắn rằng tư thế bạn cho bé bú là đúng. Nếu tình trạng tắc tuyến sữa tái phát hoặc không giảm đi sau một thời gian, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp. [nguon title=”Một số điều cần biết về viêm tắc tia sữa” link=”https://benhvien108.vn/viem-tac-tia-sua.htm”][/nguon]

8Biện pháp phòng ngừa tắc tia sữa

Cho bé bú sớm, bú đúng cữ, thường xuyên

Hãy cho bé bú ngay sau khi sinh và thường xuyên trong ngày. Bú sữa thường xuyên giúp kích thích sự lưu thông và cung cấp sữa đều cho bé.

Đồng thời mẹ nên cho bé đúng cữ để quá trình tiết sữa được lập trình theo nhịp sinh học. Việc cho bé bú đúng cữ sẽ giúp kích thích sự tiết sữa đúng lúc và đủ lượng. Hệ thống nội tiết của cơ thể mẹ sẽ điều chỉnh quá trình sản xuất sữa dựa trên nhu cầu của bé, tức là sữa sẽ được sản xuất theo nhịp sinh học và đáp ứng đủ lượng cần thiết cho bé. [4]

Đảm bảo bé bú cạn 1 bên rồi mới đến bên còn lại

Cho bé bú cạn 1 bên rồi mới đến bên còn lại để chắc chắn không còn nguồn sữa thừa tạo thành chất cặn gây tắc tia sữa.

Phương pháp này cũng có lợi ích khác là giúp bé có thể tiếp cận với nguồn sữa dinh dưỡng. Sữa ở “trước” thường chứa nhiều nước hơn và giúp giảm cảm giác khát của bé, trong khi sữa ở “sau” chứa nhiều chất béo và giúp bé cảm thấy no lâu hơn. [4]

Mặc áo ngực rộng rãi, thoải mái

Áo ngực rộng rãi cho phép tuyến sữa có không gian để phát triển và di chuyển tự nhiên. Áo ngực rộng giúp giảm áp lực lên vùng ngực, giúp sự lưu thông sữa diễn ra dễ dàng hơn và giảm nguy cơ tắc tia sữa. [4]

Vắt hết sữa sau khi cho bé bú

Khi bé bú, có thể sẽ còn một lượng nhỏ sữa còn lại trong tuyến sữa. Nếu không vắt hết sữa sau khi cho bé bú, sữa có thể tích tụ và gây tắc tia sữa.

Khi mẹ vắt sữa cạn sữa, bầu vú của mẹ sẽ được kích thích và gửi tín hiệu đến hệ thống nội tiết của cơ thể để sản xuất và tiết sữa. Việc vắt sữa thường xuyên sau khi bé bú có thể giúp kích thích sự sản xuất sữa và duy trì lượng sữa đủ cho bé. [4]

Uống nhiều nước

Uống nhiều nước giúp cung cấp đủ nước để sản xuất sữa cho bé bú. Ngoài ra, nước cũng giúp tăng lưu thông máu và sữa trong các tuyến để đảm bảo rằng sữa không bị ứ đọng, tích tụ và gây tắc tia sữa. [4]

Luôn giữ tâm trạng thoải mái

Tinh thần căng thẳng làm tăng sinh các hormone stress như cortisol có thể ảnh hưởng đến sản xuất sữa và quá trình lưu thông sữa. Khi bạn giữ tâm trạng thoải mái, lượng hormone stress sẽ suy giảm, việc sản xuất và tiết sữa hoạt động bình thường, giảm nguy cơ tắc tia sữa. [4]

Hạn chế thực phẩm nhiều chất béo

Thực phẩm nhiều chất béo có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone trong cơ thể. Hormone prolactin đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất sữa. Một lượng chất béo quá cao có thể gây ảnh hưởng đến cân bằng hormone và làm giảm sản xuất sữa. Hạn chế thực phẩm nhiều chất béo giúp duy trì cân bằng hormone và giảm nguy cơ tắc tia sữa. [4]

9Khi nào cần gặp bác sĩ

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Hãy đến khám tại các cơ sở y tế gần nhất nếu như tình trạng tắc sữa không đáp ứng với các phương pháp điều trị tại nhà. Các bà mẹ cũng cần sự chăm sóc y tế ngay nếu như xuất hiện các dấu hiệu viêm vú như:

• Sốt, ớn lạnh.
• Sưng đỏ, u cục ở núm vú.
• Đau bầu ngực dữ dội.
• Các triệu chứng giống cúm như đau cơ và mệt mỏi toàn thân. [5]

Các bệnh viện chuyên khoa uy tín

Bạn nên đến các bệnh viện và phòng khám chuyên khoa uy tín để được các bác sĩ có chuyên môn điều trị và chăm sóc. Bạn có thể tham khảo các bệnh viện sau:

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Phụ Sản Từ Dũ, Bệnh viện Phụ Sản Trung ương, Bệnh viện Phụ Sản Sài Gòn…
• Hà Nội: Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, Bệnh viện Phụ Sản Trung ương, Bệnh viện Phụ Sản Hữu Nghị…

Hy vọng rằng bạn có thể nắm rõ 16 cách chữa tắc tia sữa hiệu quả tại nhà thông qua bài viết trên. Nếu bạn thấy những thông tin này hữu ích hãy chia sẻ đến bạn bè và người thân nhé!