U lạc nội mạc tử cung là gì? Nguyên nhân và các vấn đề sức khỏe liên quan đến u lạc nội mạc tử cung

U lạc nội mạc tử cung là gì?

U lạc nội mạc tử cung là một cấu trúc dạng nang có nguyên nhân xuất phát từ bệnh lý lạc nội mạc tử cung, bệnh lý này chỉ gặp ở phụ nữ. Trong bệnh lý này, các mô tuyến nội mạc tử cung thường bị lạc chỗ đến những cấu trúc bên ngoài buồng tử cung như buồng trứng, dây chằng trong ổ bụng và thậm chí đến các cơ quan khác hiếm gặp hơn như ruột, niệu quản, bàng quang, âm đạo…

Khi mô nội mạc đi đến các cấu trúc nêu trên, chúng sẽ tạo thành các cấu trúc dạng nang thường chứa đầy dịch máu tương tự như kinh nguyệt bình thường (“dịch màu chocolate”) ở phụ nữ và được gọi là u lạc nội mạc tử cung. Vị trí thường gặp nhất của u lạc nội mạc tử cung là ở buồng trứng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của u lạc nội mạc tử cung

U lạc nội mạc tử cung ở một số phụ nữ có thể hoàn toàn không gây ra bất kỳ triệu chứng gì. Tuy nhiên, các triệu chứng thường gặp nhất chủ yếu liên quan đến tình trạng đau nổi bật là đau nhiều khi hành kinh kèm xuất huyết kinh nguyệt nhiều, dai dẳng hoặc đau khi quan hệ tình dục.

Khi bệnh tiến triển nặng hơn, đau có thể diễn tiến thành đau vùng chậu mạn tính ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống bệnh nhân.

Tác động của u lạc nội mạc tử cung đối với sức khỏe

Ngoài xuất huyết và đau khi hành kinh, ảnh hưởng quan trọng nhất đối với phụ nữ là tình trạng hiếm muộn vì u lạc nội mạc tử cung có thể ảnh hưởng đến buồng trứng, vòi trứng và làm giảm khả năng thụ tinh, làm tổ của phôi thai.

Cơ chế có thể là do u lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng có thể làm giảm trữ lượng noãn bào cho việc thụ tinh.

Ngoài ra, nếu u lạc nội mạc đi kèm tình trạng lạc nội mạc ở vòi trứng sẽ gây ra tình trạng viêm, tắc nghẽn cản trở đến khả năng gặp nhau của tinh trùng và trứng.

Biến chứng có thể gặp khi mắc u lạc nội mạc tử cung

Các biến chứng nguy hiểm khác hiếm gặp hơn là ung thư buồng trứng (rất hiếm), tắc ruột hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu. Khi u, nang lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng vỡ do ứ đọng máu kinh nhiều trong lòng nang, bệnh nhân sẽ có triệu chứng đau bụng đột ngột, dữ dội kèm sốt, nặng hơn có thể dẫn đến viêm phúc mạc, xuất huyết trong ổ bụng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến u lạc nội mạc tử cung

Nguyên nhân của u lạc nội mạc tử cung chưa được khẳng định chắc chắn nhưng các nhà nghiên cứu đưa ra giả thiết rằng nguyên nhân hình thành có thể bắt nguồn từ thuyết “trào ngược máu kinh”.

Trong giai đoạn hành kinh, thay vì tống xuất kinh nguyệt (gồm máu và các tế bào nội mạc tử cung bong tróc) ra ngoài thì một số cử động nghịch thường ở buồng tử cung có thể khiến kinh nguyệt đi ngược về phía các cấu trúc phía trên như vòi trứng, buồng trứng, ổ bụng…

U nội mạc tử cung buồng trứng được tìm thấy ở khoảng 17% đến 44% phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung.

Những ai có nguy cơ mắc phải u lạc nội mạc tử cung?

Khoảng 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản mắc phải bệnh lý lạc nội mạc tử cung.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc (bị) u lạc nội mạc tử cung

Dữ liệu về yếu tố nguy cơ mắc phải u lạc nội mạc tử cung còn hạn chế nhưng một số nguy cơ đã được ghi nhận có thể bao gồm:

• Có kinh sớm (trước 11 – 13 tuổi).
• Mãn kinh muộn và chu kỳ kinh nguyệt ngắn (< 27 ngày/chu kỳ).
• Có ra huyết nhiều khi hành kinh.
• Chưa từng mang thai.
• BMI thấp.
• Mắc các dị tật liên quan đến đường sinh sản.
• Tiếp xúc với nồng độ estrogen cao.
• Mắc các bệnh lý làm tắc nghẽn sự tống xuất kinh nguyệt.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán u lạc nội mạc tử cung

Đa số bệnh nhân đều đến khám với các triệu chứng gợi ý cho bác sĩ tình trạng lạc nội mạc tử cung. Bác sĩ sẽ hỏi kỹ bệnh nhân về tiền căn kinh nguyệt, tình trạng đau bụng, hiếm muộn nếu có kèm theo thăm khám vùng sinh dục để đưa ra chẩn đoán.

Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm qua ngã âm đạo hoặc MRI (chụp cộng hưởng từ) có thể hỗ trợ chẩn đoán.

Phương pháp điều trị u lạc nội mạc tử cung hiệu quả

Bác sĩ sẽ đưa ra kế hoạch điều trị phụ thuộc vào một số yếu tố như độ tuổi hiện tại và vấn đề than phiền chính của bệnh nhân, tình trạng của 2 buồng trứng bị ảnh hưởng ra sao bởi u lạc nội mạc tử cung hoặc kế hoạch có con trong tương lai cũng như chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng bởi tình trạng lạc nội mạc tử cung.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của u lạc nội mạc tử cung

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Chế độ dinh dưỡng:

• Uống nhiều nước mỗi ngày: Uống nước có tác dụng thải các tạp chất trong cơ thể ra ngoài theo đường tiểu để làm sạch hệ thống tiêu hóa và tuần hoàn. Uống nước lọc và hạn chế uống các nước có đường quá nhiều. Đây là cách đơn giản nhưng có tác dụng điều trị viêm màng dạ con một cách tự nhiên.
• Ăn nhiều hoa quả và rau xanh: Các loại rau lá xanh và trái cây có màu sậm thường tốt hơn cả vì chúng chứa nhiều chất chống oxy hóa và vitamin mà cơ thể cần.
• Ăn những thực phẩm giàu protein để duy trì sự cân bằng của các hormone trong cơ thể, nhờ đó giảm được tình trạng rối loạn nội tiết ở nữ giới và nguy cơ bị lạc nội mạc tử cung cũng được hạn chế.
• Giảm những thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, nhiều chất béo.

Phương pháp phòng ngừa u lạc nội mạc tử cung hiệu quả

Không có phương pháp nào giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả. Biến chứng quan trọng nhất của bênh lý lạc nội mạc tử cung, đặc biệt khi có u lạc nội mạc tử cung buồng trứng là tình trạng hiếm muộn. Bác sĩ có thể khuyên những bệnh nhân mới phát hiện lạc nội mạc tử cung không nên trì hoãn kế hoạch sinh con vì bệnh sẽ có thể nặng dần theo thời gian.